رشت- ايرنا- سيل و زلزله واژه‌هايي هستند كه در زمان وقوع و گرفتن جان انسان‌ها و تخريب خانه و كاشانه توجهات را به خود جلب مي كنند اما بعد از آرام شدن وضعيت، دوباره غبار فراموشي بر ذهن ها مي‌نشيند تا بلاياي ديگر كه ارزش مقاوم سازي را نشان بدهد.

تكانه هاي شديد و صدايي مهيب يكباره سكوت وهم انگيز شب را مي شكند، مرد يكباره خود را در ميان تلي از آجر و خاك مي يابد، مات و مبهوت مانده كه به يكباره صداي شيون و ضجه هاي سوزناك همسايه او را به خود آورد در حالي كه از گرد و خاك ، چشم چشم را نميبيند با دستي شكسته و اضطرابي هولناك در درون به سختي  خود را از ميان خاك و آجر به بيرون مي كشد.

از خانه آرزوهايش فقط يك ديواره و كمدي ايستاده باقي مانده ،به ناگاه فرزند و همسرش را به ياد مي آورد و درد دست را فراموش كرده و با فريادهاي دلخراش  از مردم براي نجات همسر و فرزند شيرخوارش كمك مي خواهد اما گويي محشر است و كسي صدايش را نمي شنوند و همه سر در گريبان خود دارند ،بالاخره همسايه كناري به كمكش مي آيند و او چوبهاي سقف آوار شده و خاك و آجرها را با دردي جانكاه كه از درون روح و جانش را مي خراشد به كناري مي زند و  به ناگاه دستش به چيزي برمي خورد همسرش در حالي كه فرزندش را محكم در آغوش گرفته به خواب ابدي رفته است بر بدن بي جان آنها ضجه مي زند.

سالها بود كه ديوارهاي نمور و كاهگلي خانه كه مداوم روكش سيمان حياط و گچ هاي داخل آن در حال ريزش بود و طي سالهاي اخير تبديل به نگراني و دغدغه جدي او براي تغيير خانه و يا بازسازي آن شده بود اينك با لرزش هاي زلزله 6 ريشتري درهم شكسته شده بود و او  شاهد پرپرشدن گلهاي زندگيش بود.

- زلزله ها و سيل ها ، هر از چندگاهي با تخريب هاي شان در هر نقطه از كشور آلارم  مي دهند ولي باز هم قصه تلخ آوار تكرار مي شود و دوباره بايد با بغض ، تاسف و اندوه با بازماندگان و دادغديدگان گريست و شاهد خسارت هاي اين حوادثي بود كه قابليت كاهش شديد خسارات و مهمتر از آن تلفات جاني را دارد.

گيلان نيز چون بسياري از مناطق زلزله خيز كشور بر روي گسلهاي فعال قرار دارد آنگونه  كه يكي از پرتلفات ترين زلزله هاي جهان را به سال 1369 در  رودبار به خود ديد و حادثه اي كه طبق آمارهاي غير رسمي  بيش از  35 هزار نفر از مردم اين منطقه را قرباني كرد حال آنكه اين استان همواره در هر فصلي از سال نيز شاهد وقوع سيلاب هاي مخرب  بوده و همچنان هم هست.

در حال حاضر در جاده هاي گيلان رهگذر  هم كه  باشي،  هنوز  نماي  بيروني خانه هاي رنگ و رو رفته در حاشيه راه هاي روستايي  و حتي در دل روستاها را شاهدي؛ هرچند طي سالهاي اخير ساخت و سازهاي زيادي در اين ديار بويژه روستاها و مناطق زيبا و بكر آن انجام شده و گاه براي  معماري و  سازه اي مقاوم هزينه هاي  بسياري صورت گرفته و زيبايي طراحي  اش در نماي بيروني آن انسان را مبهوت مي كند اما اينها بسيار اندك و عموما توسط افراد غير بومي است و بسياري از خانه هاي روستايي اين خطه به دليل بارش هاي گسترده و طولاني و قديمي بودن شان خيلي استحكام ندارند.

كوچه پس كوچه هاي شهر نيز دست كمي از روستا ها ندارد ؛ در محلات قديمي تر كه بافت آن دست نخورده مانده  و كوچه هاي تنگ حتي اجازه عبور يك خودروي سواري كوچك  را نمي دهدچه رسدبه خودروهاي آتش نشاني و اورژانس ؛ خانه هايي با در هاي چوبي و گاه آهني زنگ زده و رنگ و رو باخته و ديوارهايي كه روكش نازك سيماني آن ريخته و باطن كاهگلي آن  هويداست.

ضمن آنكه بخش زيادي از آپارتمان سازي هايي هم كه مي شود با وجود ظاهري  آراسته و دلنشين با اندك لرزشي و زلزله اي خفيف، ترك  خورده و در زلزله اي نسبتا قوي فروخواهد ريخت.

 آيين‌نامه طراحي ساختمان ها در برابر زلزله (استاندارد 2800 ايران) راهكاري موثر براي احداث واحدهاي ساختماني ايمن و مطمئن 

 رئيس سازمان نظام مهندسي گيلان در  همين ارتباط  با بيان اينكه ايران در يكي از مناطق زلزله خيز جهان قراردارد، گفت: وجود گسل‌هاي فراوان در سراسر  ايران و وقوع مكرر زلزله هاي ويرانگر در طول تاريخ واقعيتي است كه خواه ناخواه بايد آن را به عنوان يك تهديد بالقوه باور داشت و براي مقابله با آن چاره انديشي كرد.

عبدالرضا قاسميان لنگرودي با تاكيد بر اينكه وقوع متناوب و متعدد زلزله در كشور نشانگر وجود يك خطر دائمي است ؛ افزود:  از اين رو توجه به امر مقاوم سازي ساختمان ها، تاسيسات مهم و شريان هاي حياتي بسيار ضروري به نظر مي رسد تا بتوان از طريق مقاوم سازي ساختمان ها ضمن حفظ جان انسان ها، افزايش پايداري سازه هاي مهم در برابر زلزله، حفظ سرمايه هاي ملي و ارتقاي توان كشور براي مديريت مطلوب بحران ناشي از زلزله اقدام نمود.

وي اظهار داشت: بافت فرسوده يكي از آسيب پذيرترين بخش ها در سوانح طبيعي از جمله زلزله مي باشد و  ساختمان هاي واقع در اين بافت ها به علت قدمت زياد از مقاومت كافي برخوردار نبوده و درصورت وقوع زلزله ممكن است فروريخته و تلفات جاني و مالي در پي داشته باشند لذا براي افزايش تاب آوري اين بخش از شهرها بايد برنامه متمركزي داشت و در جهت مقاوم سازي ساختمان هاي اين قسمت تمهديدات ويژه اي انديشيد.

وي گفت: روش هاي مختلف مقاوم سازي ساختمان در برابر نيروي زلزله احتياج به درك و شناخت كافي دارد و نياز است در هر سازه از روش مناسب استفاده كرد تا عمليات مقاوم سازي با موفقيت انجام شده و سازه مورد نظر اطمينان و استحكام كافي در برابر نيروي زلزله را كسب كند.

قاسميان تصريح كرد: تهيه و تدوين آيين‌نامه طراحي ساختمان ها در برابر زلزله (استاندارد 2800 ايران) يكي از اقدام هاي موثر به منظور احداث واحدهاي ساختماني ايمن و مطمئن مي باشد و نقش مؤثر و سازنده اين آيين نامه در ترويج ساخت و ساز ايمن در كشور بر كسي پوشيده نيست .

وي گفت: بي شك تدوين اين استاندارد در كنار رعايت مباحث بيست و دوگانه مقررات ملي ساختمان، استفاده از مهندسان داراي صلاحيت و استادكاران ماهر، مي‎تواند نقش بسزايي در ضابطه مند كردن ساخت و ساز در كشور و در نتيجه كاهش خسارات ناشي از زلزله داشته باشد. 

وي بيان كرد: زلزله هاي مخرب چند سال اخير و آسيبهاي ناشي از آن، درس بزرگي براي متخصصين حوزه ساخت و ساز و عموم جامعه است تا متخصصان توجه بيشتري به موضوع زلزله و ايمن سازي سازه ها در مقابل زلزله داشته باشند و عامه مردم هم نسبت به استفاده از مهندسان صاحب صلاحيت و نيروهاي متخصص و فني در ساختمان سازي و رعايت مقررات ملي و آيين نامه هاي مربوطه آگاهانه عمل كنند.

مقاوم سازي 10 هزار واحد مسكوني سالانه در گيلان 

معاون بازسازي و مسكن روستايي بنياد مسكن گيلان  گفت: سالانه به طور ميانگين 10 هزار واحد مسكوني ( بين هشت تا 12 هزارواحد ) در روستاها و شهرهاي زير 25 هزار نفر جمعيت مقاوم سازي مي شود.

اميررضا رحمتيان در گفت و گو  با ايرنا افزود: با استفاده از تسهيلات ويژه، بهسازي و مقاوم سازي مسكن روستايي آغاز شده  كه تا كنون 108 هزار و 578 نفر  جهت بهره مندي از اين تسهيلات به بانك معرفي شده اند. وي  با بيان اينكه تا كنون 99 هزار و 861 واحد مسكوني احداث شده و مابقي در حال ساخت است؛ تصريح كرد:  تسهيلات طرح ويژه مقاوم سازي مسكن روستايي تا سال 1401 برنامه ريزي شده كه سالانه به طور ميانگين براي 10 هزار واحد مسكن روستايي برنامه ريزي شده است.

 وي گفت: طرح هاي ديگري نيز براي تعمير و يا حوادث نيز وجود دارد چنانكه سال گذشته براي سيلاب ؛كمك بلاعوض و تسهيلات كم بهره پيش بيني شده بود.

 رحمتيان گفت: براساس آمار در سرشماري نفوس و مسكن از نظر مقاومت سازه اي گيلان بالاترين، بافت فرسوده يكي از آسيب پذيرترين بخش ها در سوانح طبيعي از جمله زلزله  است،ساختمان هاي واقع در اين بافت ها به علت قدمت زياد از مقاومت كافي برخوردار نبوده و درصورت وقوع زلزله ممكن است فروريخته و تلفات جاني و مالي در پي داشته باشند، لذا براي افزايش تاب آوري اين بخشهاي شهر بايد برنامه متمركزي داشت و در جهت مقاوم سازي ساختمان هاي اين قسمت تمهيدات ويژه اي انديشيد.

اعطاي وام كم بهره به سازندگان بافت فرسوده

معاون مسكن وبازآفريني شهري راه وشهرسازي گيلان با بيان اين خبر مطلب گفت : با توجه به مصوبات هيات وزيران و در راستاي تحقق قانون ساماندهي، حمايت از توليد و عرضه مسكن و قانون حمايت از احياء، بهسازي و نوسازي بافت‌هاي فرسوده و عرصه‌هاي ناكارآمد شهري، ارائه تسهيلات در دستور كار قرار گرفت كه بر اساس آن به  تمامي  اشخاصي كه در محدوده مصوب بافت فرسوده شهري (ناكارآمد مياني) مبادرت به احداث ونوسازي بنا نمايند براي دريافت تسهيلات با بهره كم به بانك عامل معرفي مي شوند.

رضا علي نيا افزود : بافت فرسوده به مناطقي اطلاق مي شود كه داراي محدوده‌هاي آسيب‌پذير شهري است كه بر اساس معيارهاي خاصي از جمله ريزدانگي" فشردگي بافت و تجمع پلاك‌هاي با مساحت كم "، ناپايداري"خانه‌هاي ناپايدار و فاقد سازه مقاوم و اصولي " و نفوذناپذيري "عدم دسترسي مناسب و كم بودن عرض معابر"شناسايي مي گردند.

علي نيا معاون مسكن و باز آفريني شهري راه وشهرسازي گيلان از معافيت بخشي ازعوارض صدور پروانه ساختماني در محدوده هاي بافت فرسوده خبر داد و گفت : علاوه بر بخشودگي و معافيت 50 درصدي عوارض صدور پروانه ساختماني به ازاي هر واحد مسكوني كه در اين محدوده احداث يا نوسازي مي شود، مبلغ 40 ميليون تومان وام با بهره 9درصد پرداخت مي گردد.

وي دوره مشاركت اين تسهيلات را 30 ماه عنوان كرد و افزود : 50 درصد اين تسهيلات قابل تقسيط ومابقي پس از پايان مشاركت تسويه مي شود.

معاون مسكن و باز آفريني شهري راه وشهرسازي گيلان تصريح كرد : علاوه بر دريافت اين تسهيلات ، منابع تسهيلاتي ديگري به مبلغ 10 الي60 ميليون تومان متناسب با (نوع ساخت ،نوع شهر ويا اينكه افراد حرفه اي يا غيرحرفه اي مبادرت به ساخت نمايند) با بهره 18 درصد از بانك مسكن با دوره تقسيط120 ماهه اعطاء مي گردد.

وي پرداخت تسهيلات براي بافت‌هاي فرسوده شهري را فرصتي مناسب براي نوسازي و بهسازي اين محدوده‌ها دانست و ابراز اميدواري كرد :با توجه به سياست‌هاي ابلاغي دولت در زمينه‌هاي مختلف به ويژه يارانه تسهيلات پرداختي  بتوانيم شاهد ارتقاي كمي و كيفي زندگي ساكنان محلات هدف در شهرهاي استان گيلان  باشيم.

حوادث اگرچه تلخ باشند اما بايستي از آن ها درس گرفت ، در يك اتفاقي همچون سيل و  زلزله همه مسئولند از صاحب ملك گرفته تا مهندسان ناظر، پيمانكاران ، كارگران و دولت ها براي ساخت اصولي و مهندسي ؛  اگر كسي  از وظيفه اش كوتاهي كند ،همان  اتفاقي مي افتد كه نبايد بيفتدو جان شهروندان بي گناهي بهآني از بين مي رود.

 146 طرح باز آفريني شهري با همكاري شهرداري ها و ساير دستگاه ها در استان در دست اجراست،بافت فرسوده شهر گيلان با دو هزار و 400 هكتار تعيين محدوده شده كه بافت فرسوده 23 شهر از 52 شهر داراي بافت فرسوده استان، تعيين تكليف و مصوب شده است.

اجراي طرح هاي بازآفريني شهري در پنج شهر استان در حال اجراست و  58 طرح در محدوده ها و محلات هدف بازآفريني شهرهاي رشت، آستانه اشرفيه، لنگرود، لاهيجان و بندر انزلي مشمول اعتبارات شده است.

شهر رشت با 717 هكتار بيشترين بافت فرسوده بين 52 شهر گيلان دارد. گيلان با وسعت بيش از 14 هزار كيلومتر مربع، داراي 16 شهرستان و 52 شهر است.