به گزارش گروه اقتصادي خبرگزاري دانشجو، شرق اروپا با هدف تنوع بخشي به منابع تامين انرژي خود و كاهش وابستگي به روسيه در حال متمايل شدن به ايران است. اين حركت مي تواند رقم زننده يك انقلاب ژئوپلتيك باشد، اما بايد ديد اين روند مي تواند ادامه پيدا كند يا نه.
از زمان جنگ سرد به اين طرف، سياست خارجي آمريكا تشويق اروپا به تنوع بخشي به منابع تامين انرژي و كاهش وابستگي به نفت و گاز روسيه بوده است. اين اقدام از طريق مجموعه اي از ابزارهاي ديپلماتيك، اقتصادي و پنهاني صورت گرفته كه از جمله آنها مي تواند خرابكاري تكنولوژيك سي آي اي در خطوط لوله انرژي اتحاد جماهير شوروي سابق اشاره كرد. در حالي كه دولت هاي آمريكا پس از جنگ سرد همواره نگران استفاده احتمالي روسهي از «سلاح انرژي» عليه غرب اروپا بوده اند، سياست خارجي آمريكا بيشتر روي تقويت استقلال اقتصادي و سياسي دولت هاي ايجاد شده بعد از افول كمونيزم متمركز بوده است.
جايگزين هاي پيشنهاد شده براي تامين انرژي مورد نياز كشورهاي اروپايي اين مشكل را داشته اند كه به دليل هزينه هاي بالاي احداث آنها، تنها خطوط لوله اي مي توانست داراي توجيه اقتصادي لازم باشد كه به يك تامين كننده عمده انرژي متصل شود. اكنون به نظر مي رسد كه شرق اروپا يك تامين كننده عمده انرژي پيدا كرده كه مي تواند به عنوان آلترناتيوي در مقابل انرژي روسيه به آن اتكا نمايد. ايران هفته گذشته اعلام كرد كه صادرات نفت به بلاروس از طريق بنادر اوكراين و لاتويا را آغاز خواهد كرد.
اين موضوع در شرايطي مطرح شده كه روابط بلاروس و روسيه به ميزان بي سابقه اي تنش آلوده شده است، زيرا بلاروس از پرداخت بدهي معوق گازي خود به روسيه خودداري مي كند زيرا معتقد است قيمت در نظر گرفته شده براي بلاروس ناعادلانه و بالاتر از قيمتي است كه ديگر كشورهاي عضو اتحاديه اقتصادي اوراسيايي براي گاز روسيه پرداخت مي كنند. روسيه هم در عوض صادرات نفت خام به بلاروس را به نصف كاهش داده است. فراورده هاي نفتي عمده ترين محصول صادراتي بلاروس به شمار مي رود و يك سوم از كل درآمد صادراتي اين كشور را تشكيل مي دهد. الكساندر لوكاشنكو، رئيس جمهور بلاروس در واكنش به اين اقدام روسيه در مصاحبه اي تلويزيوني گفته: «ما بدون نفت روسيه هم مي توانيم زنده بمانيم. ما نفت را از جاي ديگر خواهيم خريد. مطمئنا اين كار به صرفه نخواهد بود، اما آزادي و استقلال به صرفه است و نمي توان آن را با هيچ معيار پولي اي سنجيد.»
دولت بلاروس، خواسته يا ناخواسته از طريق خريد نفت از ايران در حال هموار كردن مسير براي ايجاد پيشرفت در روابط انرژي شرق اروپاست. ايران نه تنها قيمت پايين تري براي فروش نفت به بلاروس پيشنهاد كرده، بلكه بلاروس هم قول داده تا اجازه دهد ايران از پالايشگاه هاي اين كشور براي فروش فرآورده هاي نفتي خود در سراسر اي منطقه استفاده كند. علاوه بر اين، بلاروس تلاش مي كند تا اوكراين و كشورهاي حوزه بالتيك را نيز در طرح هاي خود مشاركت دهد و احتمالا درهاي اين كشورها را نيز به روي نفت ايران باز كند.
اگر بلاروس به جاي پايي براي صادرات و پالايش نفت ايران در شرق اروپا و اوراسيا تبديل شود، اين امر به شدت موجب تضعيف سلطه انرژي اروپا و در نتيجه كاهش تسلط سياسي روسيه در اين منطقه از جهان خواهد شد.
